تحقیق مسجد جامع تبریز

تحقیق در مورد مسجد جامع تبریز

مسجد جامع تبریز

مسجد جامع تبریز یکی از بناهای تاریخی و باستانی تبریز است. تاریخ دقیق بنای آن معلوم نیست، در این باره عده‌ای تحقیق و مطالعاتی کرده‌اند که روش تحقیق و نوشته سه تن از آنان اصولی، مهم و قابل اعتناست.

یکی مرحوم نادرمیرزاست که در نیمه دوم قرن سیزدهم هجری به همراهی دو تن از نزدیکان خود از مسجد جامع دیدن کرده، طول و عرض مسجد را اندازه گرفته، سنگ نوشته منصوب به پایه غربی طاق وسطی مسجد را تا آن حد که مقدورش بوده است، خوانده و در کتاب تاریخ و جغرافی دارالسلطنه تبریز درج کرده است.

دوم آقای حاج حسین نخجوانی که خدایش صحت و عافیت مرحمت فرماید، این مسجد را گشته و درباره زمان بنای آن مطالعه و تحقیق نموده و دو ماخذ جدید را که قبل از وی عنایتی بدان‌ها نشده بود، برای اولین بار در مقاله خود ذکر کرده و نوشته‌ای قریب بدین مضمون آورده است که بنا به عقیده صاحب تاریخ اولادالاطهار، مسجد جامع تبریز در صدر اسلام از طرف عبدالله بن عامر ساخته شده است و بنا به نوشته سعدالدین وراوینی، ترجمه فارسی کتاب مرزبان‌نامه به دستور ربیب‌الدین ابوالقاسم هارون بن علی ظفر دندان وزیر اتابک ازبک بن محمد بن ایلدگز از اتابکار آذربایجان برای کتابخانه مسجد جامع کبیر تبریز که مورد عنایت وزیر مزبور بوده، به عمل آمده است.

باید گفت همچنانکه خود آقای نخجوانی نیز توجه فرموده است نسبت بنای مسجد جامع به عبدالله بن عامر مدرک تاریخی ندارد، این امر بعید به نظر می‌رسد و در خود استناد و قبول نیست، اما راجع به وجود جامع امیرکبیر در همین محل، در زمان اتابکان آذربایجان که سعدالدین وراوینی بدان منضماتش اشاره کرده است، دلایل قابل توجه متعددی وجود دارد.

اولاً از نخستین سالهای فرمانروایی روادیان، این محل در درون قلعه تبریز بوده و همیشه جزو قسمت معمور شهر به شمار می‌رفته است.

ثانیاً در زمان روادیان، سلاجقه و اتابکان، این ناحیه از قسمت‌های مقدس شهر محسوب می‌شده است و بسیاری از سلاطین، امراء و وزراء در کنار معابد و مساجدی که خود ساخته بودند، به خاک سپرده شده‌اند.

ثالثاً همان مسجدی که در قرن ششم و هفتم نام جامع کبیر داشته و قبر شمس‌الدین عثمان طغرایی در جانب غربی آن قرار گرفته بود، در قرن دهم معمور بود و حافظ حسین کربلایی آن مسجد و مقبره گنبددار شمس الدین طغرایی را در کنارش به رای‌العین دیده و از آن به نام «مسجد جامع کبیر» یاد کرده است و در زمان ترکمانان و صفویه نیز همان مسجد آباد بوده، چنانکه حاج طالب خان، پسر حاج اسحق‌خان تبریزی بانی مدرسه طالبیه در سال 1087ه.ق در وقفنامه مدرسه طالبیه از این مسجد به عبارت «مسجد جامع کبیر» نام برده است و از آن زمان الی یومنا هذا نیز هیات مسجد مزبور عوض نشده و فقط در اثر زلزله‌های نیمه اول و دوم قرن دوازده هجری چند طاقه از آن شکسته و فرو ریخته که بوسیله احمدخان و پسر وی حسینقلی‌خان دنبلی مرمت و تجدید بنا یافته است. اکنون نیز مسجد جامع بزرگ نام دارد و در جنوب صحن مدرسه طالبیه واقع شده است.

اما نوشته سوم متعلق به آقای جعفر سلطانی القرائی است که قریب بیست سال پیش آن را به رشته تحریر درآورده است و موقع طبع ترجمع تاریخ تبریز مینورسکی که با نهایت سماحت و بزرگواری برای درج در قسمت ملحقات کتاب مزبور در اختیار نگارنده گذاشته‌اند و می‌توان گفت این نوشته کامل‌ترین توصیف توصیف وضع کنونی مسجد جامع تبریز است که اینک با اجازه مجدد ایشان به نان حفظ فضل تقدم نویسنده محترم آن، مجمل بخش مربوط به معرفی مسجد جامع با افزودن چند فقره پاورقی و ترجمه و توضیح لازم ذیلاً آورده می‌شود:

«مسجد جامع که امروز مردم آن جا را جمعه مسجد می‌خوانند، بین مسجد حجه‌الاسلام و آلچاق مسجد و مسجد میرزااسماعیل خاله اوغلی واقع است. مسجد حجه الاسلام از غرب و دو مسجد اخیر از شرق آن را احاطه کرده و در میان گرفته‌اند. این مسجد را اکنون دو مدخل است، یکی از جانب شمال که از صحن مسجد وارد دهلیز و از آنجا داخل معبد می‌شود و از این طرف سطح مسجد حدود نیم متر از سطح مسجد پست‌تر است.

در دیگر آن از طرف جنوب به یک کوچه که از شرق به غرب ممتد است، باز می‌شود. این کوچه از طرف مغرب مسدود و بن‌بست است، سرتاسر جنوب کوچه، دیوار مسجدی است که معروف به مسجد مجتهد و منسوب به حاج میرزا باقرآقا مجتهد و پسرش حاج میرزا حسن آقا مجتهد است و در اواخر دیواره شمالی این کوچه در جنوبی جامع واقع است. از این در ابتدا وارد آلچاق مسجد می‌شود و چون این مسجد از جانب مغرب ملاصق و متصل به مسجد جامع است و مانع و حاجزی در میانه نیست، از آنجا داخل جامع بزرگ می‌شود. از این طرف نیز سطح مسجد از سطح کوچه پست‌تر است.

تحقیق مسجد جامع ساوه

تحقیق در مورد مسجد جامع ساوه

این مسجد در منطقه نیستانک قرار دارد .

پیشینه نیستانک
سابقه تاریخی نیستانک به قرنها پیش از اسلام و اولین دوره های شکل گیری تاریخ ایران می رسد ( رهاورد تحقیق نیستانکدکتر هدایت الله نوری فرهنگ اصفهان شماره 13 ) ا
در عهدی که تاریخ آن را به یاد ندارد در جای کویرهای مرکزی دریای بزرگی بوده که بتدریج خشک شده و بقایای آن هنوز به صورت دریاچه ها و شوره زارها خودنمایی می کند. تصور می رود در عهدی که هنوز رطوبت داخله فلات بیشتر از امروزه بوده حاشیه اطراف کویر را مراتع و جلگه‌هایی که در دهانه دره های کوهستانی قرار گرفته و پوشانده و موجبات یک نوع زندگی فعال شبانی را فراهم کرده است و مردمی که مربوط به دوره حجر بوده اند و زندگی قبلی آنها در دره های کوهستان از راه شکار و سکونت در غار تامین میشده از دره ها به طرف پایین سرازیر شده ، در این دشتهای خرم سکونت اختیار کرده ، پایه یک مدنیت بر سکونت در ده را ریخته. (تاریخ ایران تالیف گیرشمن.) ا
دریاچه ساوه که در شب میلاد پیامبر اسلام خشک شده تا نواحی مرکزی ایران امتداد داشته و نائین بر ساحل آن بوده است. برخی گویند نائین جایی که در آن نی می روید ، چنانچه روستاهای نیستانک و نیستان در آن حوالی گویای این وجه تسمیه اند و در کوه مشهور به ( کلیزه ) واقع در شمال نائین آثار لنگر دست ساخته ای موجود است. ( سیمای نائین تالیف غلامرضا علی زواره ) . ا
و هنوز در دره نیزار نیستانک نی میروید. این دره و چند دره دیگر در کوه چهار گنبد واقع و نیستانک قدیم همان منطقه بوده است که نیزاریها در آنجا سکونت داشته اند و تاریخ آن روشن نیست. ا
از آثار قبل از مهاجران آریایی ها که مهاجرتشان ظاهراً در اواسط هزاره دوم قبل از میلاد آغاز شد و به فلات ایران و سواحل بحر خزر دست یافتند بومی های ساکن ایران را دیو خوانده اند. دیوها مردمان قهرمان و پیکار جوی بومی بوده اند. جنگ آریانها با دیوان از زمان کیومرث پیشدادی آغاز شد و تا پادشاهی تهمورث دومین پادشاه از سلسله پیشدادیان به درازا کشید. ا
از آثار توتمیزم در نیزار نمادین عقاب – اژدها و درخت کهنسال وًّن می باشد. ا
ایمان و احترام خاص به بعضی نباتات و حیوانات و موجودات از افکار باستانی و اندیشه های بدوی انسان عصر حجر است ( تاریخ ادیانتالیف علی اصغر حکمت ) که هر قبیله و عشیره در اعصار قبل از تاریخ نسبت به یک درخت خاص و حیواناتی حرمتی قائل می شده و آن را حافظ و نگاهبان قوم و قبیله خود می دانسته است. در شاهنامه اشاره ای به پرچم های گوناگون ایرانیان قدیم آمده که عشایر و طوایف لشکریان شاهنشاه ایران هر کدام دارای پرچمی با نقوشی مخصوص خود داشته اند. توتمیزم که از افکار باستانی و اندیشه های بدوی انسان عصر حجر بود در نیزار نیز مرسوم بوده است. ا
در دوران مادها مردم نیزار تغییر مکان داده و در دشت عٍّز ( نام یکی از خدایان باستان ) آی ( آباد ) شده اند. بقایای عزّت آباد کهن به شکل تپه هایی است که طی قرون متمادی از عمارات مخروبه ، آرامگاه مردگان و بقایای همه نوع وسایل زندگی اکنده شده است و استخوان مردگان بچشم می خورد. معمولاَ مردگان را به پهلو خوابانیده پاهای آنان را کمی جمع و دستهایشان را دم دهن قرار داده اند ، آذوقه مورد نیاز آنها در ظروف گلی درون قبر نزدیک دستشان دیده می شود. بدین ترتیب ساکنین عزّای به زندگی پس از مرگ معتقد بوده اند. (بنابر ادعای ژ- کونتنو قدمت این گورها به 3 هزار سال قبل از میلاد مسیح می رسد ) . ا
بنابر ادعای زردتشیان و افسانه های محلی در دوران کهن این محل یکی از مراکز مهم دینی زردتشت محسوب می شده و موبدها برای تعلیمات عالیه از سراسر نقاط به این مرکز دینی مراجعه و در نزد موبد موبدان ( موبد موبدان که قدرتش فقط از شاه کمتر بود بر یک طبقه مقتدر و حاضر در صحنه که افراد آن مغان یا مجوسان نامیده می شوند و مقامشان ارثی بود حکومت می کرد ) نیستانکی بتدریس مشغول می شده اند از آثارهای تاریخی عزای که نامی از آن باقی مانده برج و بارو و آتشکده و معبدی است که در آغاز شهر عزّای بنا شده و سپس در اثر مرور زمان و جنگلها از بین رفته است

مسجد جامع تاریخی اصفهان و یرد 28 ص

تحقیق در مورد مسجد جامع تاریخی اصفهان و یرد

مسجد جامع تاریخی اصفهان

  قدیمیترین بنای تاریخی اصفهان را باید مسجد جمعه یا مسجد جامع اصفهان تلقی کرد. سیمای فعلی مسجد عمدتاً مربوط به اقدامات دوره سلجوقی است اما تعمیرات و الحاقات آن به دورانهای بعد به خصوص عصر صفویان مربوط می شود . اما در کاوش های باستان شناسی مراحل قبل از سلجوقی هم به دست آمده که به دوران آل بویه و قرن سوم هجری باز می گردد. در همین کاوش ها آثار قبل از اسلام نیز کشف شده است. مسجد دارای ورودیهای متعدد است که هر یک فضای مسجد را به بخشهایی از بافت پیرامون آن مربوط می کند این ورودیها همه در یک زمان ساخته نشده اند و هر یک در مقطعی از تاریخ و در ارتباط با ساختمان درون و بیرون بنا به وجود آمده اند. گذرها و معابری که در گرداگرد مسجد وجود دارند بیانگر ارتباط گسترده ای است که مسجد با بافت قدیم شهر دارد.مسجد جامع اصفهان با نقشه چهار ایوانی بنا شده و از آنجا که ابداعات هنری و معماری 15 قرن دوران اسلامی را در خود گرد آورده است یکی از بهترین آثاری به شمار می رود که در دنیای امروز شهرت دارد. با توجه به منابع و مآخذ مختلف این نکته مشخص می شود که مسجد جامع در طول زمان به سبب آتش سوزی و جنگ های متعدد و نا آرامی های دوران های مختلف آسیب فراوان دیده و دوباره بازسازی و مرمت شده است.

 

چهار ایوان اطراف میدان مشخص کننده شیوه مسجد سازی ایرانیان است که پس از احداث آن در سایر مساجد نیز رواج یافته است. این ایوان ها که به نامهای صفه صاحب در جنوب صفه درویش در شمال صفه استاد در مغرب صفه شاگرد در مشرق نامیده می شوند با تزئینات مقرنس سازی و کاربندی یکی از فنون بسیار جالب معماری ایران را بیان می دارد.

نمای داخلی صحن مسجد و کاشیکاری های آن مربوط به قرن نهم هجری است که احتمالاً مناره ها نیز مربوط به همین زمان می باشند . به طورکلی بنای کنونی مسجد جامع اصفهان شامل بخشهای زیر می باشد:

- شبستان مسجد : این شبستان که بر ستون های مدور استوار است که با گچبریهای بسیار زیبا تزئین شده است. این قسمت مربوط به عصر دیلمیان است.

- گنبد و چهل ستونهای اطراف آن که در ایوان جنوبی مسجد واقع شده و در فاصله سالهای 465 تا 485 هجری قمری بنا شده است. این گنبد در زمان سلطنت ملکشاه سلجوقی و وزارت خواجه نظام الملک ساخته شده از نمونه های نادر ساختمان های عصر سلجوقی است. ایوانی که در جلوی این گنبد آجری واقع شده در اوائل قرن ششم هجری بنا گردیده و سقف آن از مقرنس های درشت ترکیب شده است. این گنبد دارای زیباترین طرحهای تزئینی ساخته شده از آجر و گچ میباشد.

- گنبدی که در بخش شمالی حیاط مسجد واقع شده و قرینه گنبد خواجه نظام الملک است در سال 481 بنا گردیده است. احداث این گنبد را به ابوالغنائم تاج الملک یکی دیگر از وزرای عصر سلجوقی نسبت می دهند.

- ایوان معروف به صفه صاحب که در دوران سلجوقی ساخته شده و تزئینات آن مربوط به عصر قراقویونلو و صفوی است. در این قسمت کتیبه هائی از دورانهای مختلف از جمله صفویان به چشم می خورد.

- ایوان غربی معروف به صفه استاد که در عصر سلجوقی بنا شده و در دوره صفویان با کاشیکاری تزئین شده است . در این صفه علاوه بر خطوط ثلث و نستعلیق که به تاریخ 1112 هجری قمری و در زمان سلطنت شاه سلطان حسین کتابت شده عباراتی به خط بنائی بسیار زیبا و با امضاء محمد امین اصفهانی نوشته شده است.

با مطالعه این عبارات و دقت در خطوط بنائی این ابیات بسیار زیبا مشخص می گردد.چون نامه جرم ما به هم پیچیدند بردند و به میزان عمل سنجیدندبیش از همه کس گناه ما بود ولی ما را به محبت علی بخشیدند

رو به روی این ایوان، صفه شاگرد قرار دارد که در عصر سلجوقی بنا شده و در قرن هشتم و یازدهم هجری قمری در دوران حکومت ایلخانان و صفویه تزئیناتی به آن اضافه شده است.

چکیده ای از طرح یکی از راههایی که می توان محصولات باغی را باقیمت مناسب در دنیا عرضه کرد ، صادرات این محصولات است هر چند صادرات میوه ایران سابقه طولانی ندارد اما قابلیت های موجود حاکی از آن است که میوه و محصولات جالیزی ایران می تواند مشتری های خوبی در بازار جهانی داشته باشد میوه و تره بار کالایی است که قابلیت فساد سریع دارد به همین جهت ساله زم

عناوین طرح توجیهی احداث کارخانه فرآوری محصولات باغی :

 

 

تحقیق مسجد آفاق

بررسی مسجد آفاق

این مسجد در سال 1943 میلادی از مقابل توسعه یافت و طرح تکامل آن اجرا شد. هنگامی که مقادسه از قبیله بنی جماعی از فلسطین به دمشق آمدند و در مسجد ابو صالح اقامت کردند که در منطقه باب شرقی قرار داشت مرض طاعون در میانشان گسترش یافت و اماماشان ابو صالح به آنان دستور داد که به سوی کوه ها بروند و در آنجا منتشر شوند .آنها کوه عاصیون را انتخاب کردند و در آنجا اقامت گزیدند که نهریزید از آنجا عبور می کند.

صالحیه دو قسمت دارد قسمت جنوبی که ثروت مندان دمشق در آنجا زندگی می کنند و نارنج و لیمو در آن کشت می شود و قسمت شمالی در بالای نهر یزید که حبوبات در آن کشت می شود و مقادسه در آنجا ساکن شدند وآنجا را آباد کردند .

دیر عمریه از اولین آثار باستانی صالحیه است این بنا پس از مدتی گسترش یافت و مسجد جامع حنالبه را در بر گرفت و پس از آن مسجد جامع جبل است و علت نام گذاری آن این است که آخرین بنای است که در مسیر کوه قاصیون قرار گرفت.

پس از احد زنقی به احد ایوبی می رسیم که در خلال 83 سال برخی مساجد و مقابر در این منطقه به پا داشته شده است و سپس عهد مملوکی است که نزدیک به 500 سال طول کشید و در این زمان نیز برخی مساجد تاسیسی شد و در نهایت عهد عثمانی است که در مدت 400 سال حکومت آنها مساجد فراوانی در صالحیه احیا شد و یکی از انها مسجد خانقیر است که به نام مسجد سلطان سلیم اول در سال 1517 میلادی تاسیس شد.

این بنا تاریخی صحن بزرگی دارد 16 متر عرض و 12 متر طول و عرض آن بیشتر از طول آن است. در وسط چشمه ای است که از نهر یزید سرچشمه می گیرد. در قسمت جنوبی مسجد، آب ریزگاه هائی هستند که آب به این قسمتها می آید و درو می زند وبه سوی منبع های بزرگی که در سمت شمال مسجد سلطان سلیم قرار داشت حرکت می کند این مسجد نصف بنا های فعلی مساحت داشت ودر سال 1943 میلادی توسعه یافت. در صحن جامع مقبره هائی وجود دارد که متعلق به شیح محی الدین عربی و دو پسرش عماد الدین و سعد الدین است و همچنسن عبدالقادر جزائری و شیخ امین الدین خربطی که نزدیک به 50 سال امام جماعت مسجد بود و همچنین تعداد زیادی از زوار و امیر حجاج شام و تعداد از شخصیت های بزرگ وزرا فرمانروایان سوریه و راشد پاشا در این مکان دفن شده اند.

بناء این مسجد به شیوه عثمانی است.

محی الدین عربی ابتدا در بلاد آندولس ساکن بودو پس از رحلت ابو عبدالله طاعی از آلندولس به قاهر و از آنجا به سوره و بلاد شام رفت و در آنجا باقی ماند. 622 جلد کتاب نوشت که بسیاری از آنها از زندگی خودش فراتر رفت و مهمترین آن کتاب فتوحات است که سیره این مرد بزرگ را حکایت می کند در سال 1943 میلادی و در زمان حاکمیت فرانسه اهالی خیر منطقه برای توسعه مسجد دست به کار شدند و در جنوب مسجد کبیر مسجد دیگری ساختند.